Nahiv ilmi, Arapçanın gramatik yapısını ve kurallarını ele alan bir ilim dalıdır. Hem nahiv ilminin hem de Basra dil mektebinin kurucusu olan Ebu’l-Esved Zâlim b. Amr b. Süfyân b. Cendel ed-Duelî’ye (ö. 69/688) Hz. Ali’nin kelime çeşitleri ve tanımlarını kapsayan bir sayfayı vermesinden sonra “Bu yola girerek ilerle.”( اُنْحُ هَذَا النَّحْوَ) demesi üzerine nahiv ismiyle anılmaya başlayan bu alanda, ed-Dueli’den günümüze kadar binlerce nahiv kitabı neşredilmiştir. Bu nahiv eserlerinden el-Cümel ismiyle bilinen altı eser vardır. Bunlar Ebû Bekr Muhammed b. es-Serî b. Sehl el-Bağdâdî İbnu’s-Serrâc’ın (ö. 316/929) el-Cümel’i, Ebû Bekir Ahmed b. Hasan b. ʽAbbâs Muhammed İbni Şukayr en-Nahvî el-Bağdâdî’nin (ö. 317/930) Kitâbu’l-Cümeli fi’n-Nahv’i, Ebu’l-Kâsım Abdurrahmân b. İshâk en-Nihâvendî ez-Zeccâcî’nin (ö. 337/949) Kitâbu’l-Cümeli fi’n-Nahv’i, Ebû Abdillâh el-Hüseyn b. Ahmed b. Hâleveyh b. Hamdân el-Hemedânî en-Nahvî el-Lugavî’nin (ö. 370/980) el-Cümel fi’n-Nahv’i, Ebû Bekr Abdülkâhir b. Abdirrahmân b. Muhammed el-Cürcânî’nin (ö. 471/1078-79) Kitâbu’l-Cümel’i ve Ebû Abdillâh (Ebû Alî) Muhammed b. Ahmed b. Hişâm el-Lahmî es-Sebtî’nin (ö. 577/1181) el-Cümel fi’n-Nahv’idir.
Arap Dili ve Belâgatı